вусны — Викисловарь
вусны (существительное)[править]
Морфологические и синтаксические свойства[править]
ву́с-ны
Существительное.
Корень: —.
Произношение[править]
Семантические свойства[править]
Значение[править]
- уста, губы, рот ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
Синонимы[править]
Антонимы[править]
Гиперонимы[править]
Гипонимы[править]
Родственные слова[править]
| Ближайшее родство | |
Этимология[править]
Происходит от праслав. *ustа, от кот. в числе прочего произошли: др.-русск., ст.-слав. ѹста (др.-греч. στόμα), русск. уста, укр. вуста, белор. вусны, болг. уста́, сербохорв. у́ста, словенск. ústa, чешск., словацк. ústa, польск. usta, в.-луж. wusta, н.-луж. husta. Праслав. *ustа — форма мн., а не дв., потому что здесь две части образуют одно целое. Родственно др.-прусск. austo «рот», лит. áuščioti «болтать, шептаться», др.-инд. вед. ṓṣṭhas м. «губа», дв. ч. ṓṣṭhāu «губы», авест. аоštа- м. «губа», лат. ausculum, буквально «ротик». Др. ступень чередования гласных: лит. uostà ж., úоstаs м. «устье, гавань», др.-инд. ās-, āsán-, āsyám ср. р. «рот», лат. ōs (род. п. ōris) ср. р. «рот», авест. āh- — то же, ирл. ā «рот», др.-исл. óss м. «устье реки», лат. ōstium — то же. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.
Фразеологизмы и устойчивые сочетания[править]
вусны (прилагательное)[править]
Морфологические и синтаксические свойства[править]
ву́с-ны
Прилагательное.
Корень: —.
Произношение[править]
Семантические свойства[править]
Значение[править]
- устный ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
Синонимы[править]
Антонимы[править]
Гиперонимы[править]
Гипонимы[править]
Родственные слова[править]
| Ближайшее родство | |
Этимология[править]
От ??
Фразеологизмы и устойчивые сочетания[править]
ru.wiktionary.org
вусны — перевод — Белорусский-Русский Словарь
be Як прыгожая ты, як добра вы адчуваеце пах і прыгожыя вусны і вочы і.. дасканалай, Вы выдатныя.
QEDru Крокетт) Это станет песней, под которую мы сможем танцевать?be Зброя, вазьміце апошнія абдымкі! і, вусны, О, вы, дзверы дыхання, пячатку з выявай праведных пацалунак
QEDru Ныряете со здания, подставляясь под пули, ставите свою жизнь под угрозуbe Джульета Так, паломнік, вусны, што яны павінны выкарыстоўваць у малітве.
QEDru Пятьдесят миллионов!be Тым не менш, яна паклала палец да вуснаў, а затым хутка і моўчкі паказаў пастаяльцам, што яны маглі бы ўступіць у пакой Грэгары.
QEDru Пойдемте со мнойbe Узяўшы свой тамагаўк з- за стала, ён агледзеў кіраўнік яго на імгненне, і затым, утрымліваючы яго на святло, з вуснаў на ручку, ён надзьмуў вялікі аблоках тытунёвага дыму.
QEDru Эльф, Фарфоровый горшок или Пощекочи- меня- слабакbe З ніжняй часткі твару ён з’явіўся каб быць чалавекам моцнага характару, з тоўсты, што вісіць вусны, і доўгі, прамой падбародак навадны рэзалюцыі штурхнуў да
QEDru Чего ты хочешь?be Такім чынам, з маіх вуснаў, ад тваіх грахоў мая purg’d.
QEDru Я хочу что- то сказать.Во- первых,.. если вам понравилось угощение,….. приглашаю вас на мой шоколадный праздник в воскресенье. Остальное скажешь потом. Что на десерт?be Смешна гучыць з вуснаў фізіка, што вывучае часціцы.
ted2019ru за #. # франков мадамbe Якім чынам усе яны ўзарвалі дым ад цыгары з іх насы і вуснах, у прыватнасці, прывяло да высновы, што яны былі вельмі раздражнёныя.
QEDru Как дела?… не то чтобы оченьbe Брат мяккі прысуд vanish’d з яго вуснаў,
QEDru Я не смогу спатьbe На белым цуд боку дарагі Джульеты, і выкрасці несмяротнага блаславення з яе вуснаў;
QEDru У вас есть просьбы?be Джульета тады мае вусны грэх, які яны ўзялі.
QEDru Я не могу убить этого человекаbe Яны ўзялі па сутнасці пазбаўленую душэўнага цяпла практыку — 30 дзяцей, з пальцамі, прыціснутымі да вуснаў, якім забаронена мець зносіны адзін з адным.
QEDru Ты думаешь, это разумно- гулять вот так … … чтобы вся вселенная видела твои пистолеты?be » І тое, што рэч прабачце, акрамя прыходзіць у хаос у вусны гэтага монстра, будзь то звер, лодка, альбо каменя, па ёй праходзіць увесь нястрыманы, што фол вялікі глыток яго, і гіне ў бяздонную прорву яго жывот. «
QEDru Никакой это не абориген!be Гэты храм святой, пяшчотная тонкая гэта, — Мае вусны, два чырванеючы паломнікаў, гатовых стаяць
QEDru Ошибочный путь заканчивается здесьbe Але першыя словы Грэгары менеджэр ўжо адвярнуўся, і цяпер ён азіраўся назад на Грэгар над яго паторгванне плячамі з падціснутыя вуснамі.
QEDru Детский сад- унылое одинокое место для старых игрушек, у которых нет хозяинаbe Ён сядзеў з яго вуснаў апускаючыся носам палку, жмурачыся на сцяне.
QEDru Славный малышbe Яна глядзела ў акно, з яе вуснаў заціснуты разам, і гэта здавалася суцэль Натуральна, што дождж павінен быў пачаць ліцца ўніз у шэрым касых ліній і пырскаў і струмень ўніз шкла.
QEDru Твой диван свободен сегодня вечером?be Я стрымала за зубамі ўсе вострыя слоўцы, і, сціснуўшы вусны, адказвала на ўсе іх паблажлівыя пытанні і сцверджанні.
ted2019ru Большинство парней в отпуске, но не Нейтан Скоттbe Мы ахвотна зашпільваць курткі нашы малпы, і ўтрымлівайце, каб нашы вусны кубкаў пякучы гарбату з нашымі полузамерзших пальцаў.
QEDru Мом, ты же знаешь, она не такая, как остальные детиbe Яе кроў будзе ўрэгуляваны, і яе злучэння з’яўляюцца цвёрдымі; Жыццё і гэтыя вусны ўжо даўно падзеленыя:
QEDru Это единственное подходящее местоru.glosbe.com
вусны — Викисловарь
вусны (существительное)[править]
Морфологические и синтаксические свойства[править]
ву́с-ны
Существительное.
Корень: —.
Произношение[править]
Семантические свойства[править]
Значение[править]
- уста, губы, рот ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
Синонимы[править]
Антонимы[править]
Гиперонимы[править]
Гипонимы[править]
Родственные слова[править]
| Ближайшее родство | |
Этимология[править]
Происходит от праслав. *ustа, от кот. в числе прочего произошли: др.-русск., ст.-слав. ѹста (др.-греч. στόμα), русск. уста, укр. вуста, белор. вусны, болг. уста́, сербохорв. у́ста, словенск. ústa, чешск., словацк. ústa, польск. usta, в.-луж. wusta, н.-луж. husta. Праслав. *ustа — форма мн., а не дв., потому что здесь две части образуют одно целое. Родственно др.-прусск. austo «рот», лит. áuščioti «болтать, шептаться», др.-инд. вед. ṓṣṭhas м. «губа», дв. ч. ṓṣṭhāu «губы», авест. аоštа- м. «губа», лат. ausculum, буквально «ротик». Др. ступень чередования гласных: лит. uostà ж., úоstаs м. «устье, гавань», др.-инд. ās-, āsán-, āsyám ср. р. «рот», лат. ōs (род. п. ōris) ср. р. «рот», авест. āh- — то же, ирл. ā «рот», др.-исл. óss м. «устье реки», лат. ōstium — то же. Использованы данные словаря М. Фасмера. См. Список литературы.
Фразеологизмы и устойчивые сочетания[править]
вусны (прилагательное)[править]
Морфологические и синтаксические свойства[править]
ву́с-ны
Прилагательное.
Корень: —.
Произношение[править]
Семантические свойства[править]
Значение[править]
- устный ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
Синонимы[править]
Антонимы[править]
Гиперонимы[править]
Гипонимы[править]
Родственные слова[править]
| Ближайшее родство | |
Этимология[править]
От ??
Фразеологизмы и устойчивые сочетания[править]
www.gproxx.com
Консультация для педагогов. «Вусна – паэтычная народная творчасць на музычных занятках”
З самай старажытнасці, калі людзі вялі яшчэ першабытны спосаб жыцця, бярэ пачатак вусная паэзія народа. Яна развівалася, удасканальвалася, адлюстроўвала рэчаіснасць і мары чалавека, задавальняла духоўныя запатрабаванні розных пакаленняў і слаёў грамадства. Фальклорныя творы адлюстроўвалі жыццё, настроі, думкі і спадзяванні шырокіх мас, былі выказнікамі іх сацыяльных, маральна-этычных, эстэтычна – мастацкіх поглядаў. І у наш час гэтыя творы з’яўляюцца не толькі каштоўнай спадчынай, але і важнай часткай сучаснай духоўнай культуры, таму што многія з іх актыўна жывуць у народзе, адпавядаюць яго густам, прыносяць мастацкую асалоду.
З маленства людзі захапляюцца дзівосным светам народнай песні і казкі. З песні – калыханкі маці пачынаецца іх знаёмства з фальклорам, цікавасць да яго паступова пашыраецца. Дзеці патрабуюць казак, загадак, гульняў, у час якіх выкарыстоўваюць лічылкі, дразнілкі, скарагаворкі і іншыя жанры вуснай паэзіі.
Што ж вабіць дзяцей?
Перш за усё незвычайнасць зместу фальклору. У дзіцячых песнях актыўнымі дзеючымі вобразамі паўстаюць кот, сабачка, верабейка, сарока, якім надаюцца чалавечыя здольнасці. Дзеці вучацца распазнаваць дабро і зло, праўду і крыўду, справядлівасці і жорсткасць на яркіх вобразах, увасабленнях і ў жывёлах, і ў людзях.
Вусна – паэтычная народная творчасць. Цяжка знайсці больш каштоўны матэрыял для развіцця мастацкіх здольнасцей дзяцей на музычных занятках. Гэта і прымаўкі, і прыказкі, і лічылкі, і загадкі. Дзякуючы ім дзеці пачынаюць разумець прыгажосць беларускай мовы, незвычайны каларыт народных гульняў, карагодаў. Пад уздзеяннем фальклору іх малюнкі, песні, танцы, апавяданні становяцца выразнымі і вобразнымі.
Захапленне вусна – паэтычнай народнай творчасцю стварае ўмовы для праяўлення ў дзяцей творчага пачатку. Яны адлюстроўваюць свае ўражанні ў занятках музычнай дзейнасцю, інсцэніруюць беларускія народныя казкі.
І цяжка тут аддаць перавагу якому – небудзь віду вусна – паэтычнай творчасці. Важныя яны ўсе. Пры гэтым дзяцей трэба знаёміць з такімі прымаўкамі, прыказкамі, лічылкамі, загадкамі, якія ім зразумелыя і цікавыя, якія адпавядаюць нашым сёняшнім эстэтычным патрабаванням. Гэта палажэнне павінна ўлічвацца пры адборы фальклорнага матэрыялу для выхавання дзяцей. Толькі пры такіх ўмовах народная творчасць можа арганічна, а не штучна ўвайсці ў іх жыццё.
Ужо ў першыя гады жыцця дзяцей, гады вострай ўспрымальнасці, фарміруюцца тыя пачуцці, рысы характару, якія звязваюць яго са сваім народам. Родная мова, якую засвайвае дзіця, у тым ліку і на музычных занятках, знаёмячыся з лічылкамі, заклічкамі, дражнілкамі і г.д, з’яўляецца тым падмуркам, на якім вырастае потым пачуццё любові да свайго краю.
У сувязі з тым, што музыка і мовы маюць некаторыя агульныя якасці (рытм, тэмп, мелодыя і інш), музыка здольна ўздзейнічаць на працэс фарміравання мовы. Як вядом
sad2smolevichi.schools.by
|
ТОП 10: |
⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 11Следующая ⇒ Вусная народная творчасць – першааснова любой літаратуры, у тым ліку i дзіцячай. На Беларусi ва ўмовах жорсткага нацыянальнага ўціску i амаль суцэльнай непісьменнасці працоўных фальклор меў значна большае значэнне, чым у іншых краінax. Гэта была тая галіна духоўнага жыцця беларусаў, якую ўрад не мог узяць пад кантроль. Іменна ў рэчышчы вуснай народнай творчасці стагоддзямі развівалася, шліфавалася i ўдасканальвалася роднае слова. У песнях, легендах, казках i паданнях беларускі народ выказваў свае запаветныя мары i iмкненнi. Фальклорныя творы як найдаражэйшую духоўную спадчыну адно пакаленне беражліва перадавала другому. Як у Pacii i на Украіне, вуснапаэтычная творчасць на Беларусі з даўніх часоў выкарыстоўвалася народам у мэтах выхавання высокіх грамадскіх ідэалаў, здаровых маральных прынцыпаў i мастацкіх густаў людзей. Гэтаму служыў і спецыфічна дзіцячы фальклор – творы складзеныя спецыяльна для дзяцей з улікам асаблівасцей ix узросту i псіхікi. (Дарэчы, тэрмін “дзіцячы фальклор” узнік толькі ў пачатку XX ст., iм пачалі называць тую частку вуснапаэтычнай творчасці, якая адпавядае інтарэсам i запатрабаванням дзяцей рознага ўзросту.) Даследчык фальклору В. Анікін адзначае, што, акрамя твораў, складзеных спецыяльна для дзяцей, у дзіцячы фальклор некалькі пазней увайшлі тыя вуснапаэтычныя творы, якія страцілі значэнне ў жыцці дарослых i перайшлі да дзяцей (многія казкі, песні, заклічкі). Яшчэ адну частку дзіцячага фальклору складаюць творы саміх дзяцей. В. Анікін піша “Дз. Ф. – творы дарослых для дзяцей, творы для дарослых, якія сталі дзіцячымі, і творчасць саміх дзяцей. Узнік Д.Ф., як і фальклор, у старажытныя часы, калі чалавек навучыўся працаваць, гаварыць, свядома радавацца, нудзіцца, ставіць пэўныя мэты, клапаціцца пра выхаванне дзяцей у адпаведнасці з тагачаснымі нормамі чалавечых узаемаадносін. У далейшым у фальклорных творах фіксуецца выхаваўчы вопыт народа, педагагічны талент якога бліскуча выявіўся ў жанрах Д.З.: заклічкі, прыгаворы, дpaжнiлкi, лічылкі, загадкі, казкі, калыханкі, забаўлянкі, песні. Дзіцячы фальклор аказваў i аказвае ўплыў на БДЛ. Да традыцый фальклору звяртаюцца паэты, якія пішуць для дзяцей вершы, паэмы i казкі, выкарыстоўваючы вобразы, характэрныя мастацкія прыёмы i рытмы народных дзіцячых песень, лічылак, дражнілак i загадак, вучацца ў безыменных аўтараў размоўным інтанацыям, уменню гаварыць з дзецьмі проста i шчыра, захапляць ix iмклівым развіццём дзеяння, дынамікай падзей. Без наследавання традыцый дзяцячага фальклору не было б, напэўна, цудоўных твораў для дзяцей Я. Купалы, Я. Коласа, З. Бядулі, А. Александровіча, У. Дубоўкі. Такім чынам, беларускі фальклор, у тым ліку і дзіцячы, з’явіўся не толькі першаасновай беларускай дзіцячай літаратуры, але і першым яе этапам развіцця, бо ва ўмовах адсутнасці беларускіх выданняў ён замяняў друкаваную літаратуру.
2. Легенды і паданні: “Бацька і сыны”, “Возера Нарач”, “Чараўніца”, “Паданне пра заснаванне Мінска”, “Як узнікла назва Гомель”. Легенды і паданні з’яўляюцца адным з найбольш важных элементаў гісторыка-культурнай сападчыны нашага народа. Яны адлюстроўваюць гістарычны лёс краіны, духоўныя каштоўнасці людзей Беларусі. Для жыхара кожнай масцовасці яны з’яўляюцца пэўнымі звеннямі, якія злучаюць пакаленні нашага народа. “Возера Нарач” Калісьці на беразе вялікага возера з крыштальна-празрыстай вадойжыла дзяўчына Нара. На заходзе любіла яна сядзець ля вады на пяшчаным беразе і спяваць, падыгрываючы сабе на арфе. Аднойчы песні Нары пачуў пан, стары ўдавец, і захацелася яму ўзяць дзяўчыну ў жонкі. Але ў Нарыбыў жаніх, і яна адмовілася. Тады слугі забілі хлопца, а дзяўчыну прывялі ў панскія харомы. У ночперад шлюбам Нара падпаліла палац і паспрабавала ўцячы. На беразе яе нагнала палацавая ахова.Калі Нара зразумела, што ад пагоні не сысці, кінулася ў ваду.
“Чараўніца” Жыла сабе раз удава, і былі ў яе дзве дачкі. Старэйшая і з характару, і з твару была вельмі падобная да маці, — такая падобная, што людзі, убачыўшы іх разам, не маглі адрозніць, дзе адна, а дзе другая. Абедзве яны былі такія агідныя і такія фанабэрыстыя, што жыць з імі было немагчыма. А вось меншая дачка сваёй дабрынёй і сумленнасцю была чысты бацька. І апроч таго яна была такая прыгожая, што другой такой не было нідзе ў свеце. Ды ўсё ж, вядома, падобнага да сябе любяць болей, і таму ўдава вельмі любіла старэйшую дачку і трываць не магла малодшай. Яна прымушала яе есці толькі на кухні і ўвесь час давала ёй якую-небудзь цяжкую працу. Абавязкам беднай дзяўчыны было двойчы на дзень хадзіць па ваду аж за дзве вярсты ад дома, і кожны раз яна павінна была прынесці вялізны збан, поўны да берагоў. І вось аднаго разу, калі яна была ля крыніцы, да яе падышла бедная кабета і папрасіла напіцца. — Зараз, зараз, цётачка, — сказала прыгожая дзяўчына. Яна хуценька спаласнула збан, наліла ў яго вады з найчысцейшага месца ў крыніцы і падала яго кабеце. Каб той зручней было піць, дзяўчына ўвесь час яго падтрымлівала. Напіўшыся, кабета сказала: — Ты такая прыгожая, такая добрая і такая ветлівая, што я хачу зрабіць табе падарунак (а гэта была чараўніца, якая наўмысна абярнулася беднай сялянкай, каб пабачыць, якое сумленне ў гэтай дзяўчыны). — Я вырашыла надзяліць цябе дарам, — сказала чараўніца. — Дзякуючы яму пры кожным слове, якое ты вымавіш, з рота ў цябе будзе выпадаць кветка або каштоўны камень. Неўзабаве дзяўчына вярнулася дадому. Маці адразу накінулася на яе сварыцца, што яна так доўга хадзіла па ваду. — Калі ласка, мама, даруйце, што я так спазнілася, — сказала бедная дзяўчына. І пры гэтых словах з рота ў яе ўпалі дзве ружы, дзве перліны і два вялікія дыяменты. — Што такое? — крыкнула маці, вельмі здзівіўшыся. — Па-мойму, у яе з рота выпалі дзве перліны і два дыяменты?! Адкуль гэта ў цябе, дачушка мая? (Гэта быў першы раз, калі яна назвала яе дачушкай.) Бедная дзяўчына шчыра распавяла ёй пра ўсё, што з ёй здарылася, і насыпала пры гэтым безліч дыяментаў. — Вось табе маеш! — сказала маці. — Трэба будзе паслаць туды і маю старэйшую. Чуеш, Фаншона? Пабач, што падае ў тваёй сястры з рота, калі яна гаворыць! Хочаш мець такі дар? Тады бяры збанок, ды схадзі па ваду да крыніцы, а калі якая-небудзь бедная кабета папросіць у цябе напіцца, налі ёй у збанок вады ды напаі. — Яшчэ чаго! — груба адказала Фаншона. — Ніколі такога не будзе, каб я пайшла на крыніцу! — А я кажу, што пойдзеш, — паўтарыла маці, — і зараз жа. Давялося такі старэйшай дачцэ ісці, хоць яна ўвесь час незадаволена бурчала. А з сабой яна ўзяла найлепшы срэбраны збанок, які быў у хаце. І вось, ледзь яна паспела падысці да крыніцы, як убачыла, што з лесу выйшла раскошна апранутая пані. Гэта была тая самая чараўніца, якая раней гутарыла з яе сястрой, а цяпер абярнулася прынцэсай, каб пабачыць, наколькі гэтая дзяўчына можа быць несумленная. Яна падышла да старэйшай сястры і папрасіла ў яе напіцца. — Яшчэ чаго! — груба крыкнула чараўніцы фанабэрыстая дзяўчына. — Што я сюды прыйшла вам ваду падаваць?! Ці вы думаеце, я прынесла гэты срэбраны збанок, каб вы з яго тут пілі! Вось што я вам скажу: піце проста з крыніцы, калі вам так хочацца. — Вы вельмі няветлівая, — адказала чараўніца, але на твары ў яе не выявілася ніякага гневу. — Ну што ж, калі вы такая грубая, я надзялю вас дарам: пры кожным слове, якое вы скажаце, з рота ў вас будзе выскокваць гадзіна ці рапуха. Яшчэ здалёк заўважыўшы сваю любую дачушку, маці закрычала: — Ну што, дачушка мая? — А нічога, мая матухна.., — адказала грубіянка, і з рота ў яе выскачылі дзве рапухі і дзве гадзіны. — О неба! — крыкнула маці. — Што я бачу? Усё гэта з-за тваёй сястрыцы! Ну, яна ўжо мне заплаціць! І яна пабегла па малодшую дачку, каб яе набіць. Але бедная дзяўчына ўцякла і схавалася ў лесе. Там яе і спаткаў сын караля, які вяртаўся з палявання. Ён заўважыў, якая яна прыгожая, і спытаўся, чаму яна тут адна і чаго плача. — О, пане! — адказала дзяўчына. — Маці выгнала мяне з хаты. Убачыўшы, што з рота ў яе выпалі шэсць перлаў і столькі ж дыяментаў, сын караля вельмі здзівіўся і спытаў, як у яе гэта выходзіць. І дзяўчына расказала гісторыю, якая з ёй здарылася. Пачуўшы гэта, сын караля вельмі ў яе закахаўся і падумаў, што такі дар варты ўсяго, што могуць даць у пасаг за любой прынцэсай. Ён прывёз дзяўчыну ў палац да свайго бацькі-караля, і там яны пажаніліся. Што ж да яе сястры, дык тая хутка ўжо так усім абрыдла, што родная маці не вытрывала ды выгнала яе з хаты. Нябога доўга тулялася сям і там, але так і не знайшла нікога, хто б яе прытуліў. Так яна і памерла адна ў нейкім глухім лясным закутку. Мараль Дыяменты і аздобы Другая мараль Няпроста дагаджаць усім “Паданне пра заснаванне Мінска” Паміж Татарскім канцом і Пярэспенскім мастком, у самога Віленскага паштовага шляху, калісьці пасяліўся знакаміты волат-знахар па мянушцы Менеск, або Менскі, і пабудаваў ён на рацэ Свіслачы вялікі каменны млын на сем колаў. Ніхто самога Менеска не бачыў, тым не менш, у навакольных мясцовасцях свіслацкай зямлі чутныя былі самыя фантастычныя аповяды пра яго моц. Кажуць, што ў ягоным млыне мука малолася не з жыта, а з камянёў, што ўначы чуліся нейкія дзіўныя крыкі, гуканне, песні, музыка і танцы, што апоўначы ездзіў ён на сваім млыне па паселішчах і набіраў дружыну з адважных, смелых , моцных людзей, якія пазней утварылі цэлы народ, а пасяліўся ён побач з млыном. Тут і быў заснаваны горад і названы імем волата — Менеск — Менск — Мінск. Вядомы беларускі археолаг Г. В. Штыхаў лічыць, што назву Менску дала рака Менка, якая ўпадае ў Пціч у 12-ці кіламетрах паўночней сучаснага горада Дзяржынска. Археолагі выявілі там старажытнае паселішча. На думку навукоўца, яго жыхары па нейкіх прычынах у XI стагоддзі перайшлі з берагоў Менкі на Нямігу і заснавалі там новае паселішча, захаваўшы за ім старую назву — Менск.
3. Узнікненне беларускага кнігадрукавання, распаўсюджванне кніг вучэбнага прызначэння (Ф. Скарына, С. Будны, Л. Зізаній). Пісьменнасцю на Pyci карыст ўжо ў перш пал 10 ст., аднак шырокае яе распаўсюджанне было абумоўлена прыняццем хрысціянства ў 988 г. 3 гэт часу заканамерна ўзрасла неабходнасць у кнізе i дзякуючы патрэбам праваслаўя сфармірав пісьм мова, якую наз стараслав альбо царкоўнаслав. Даволі блізкая агульнаславянскаю асновай да старажытнарускай, яна досыць легка засвойвалася на Pyci, i на ёй фактычна была створана ўся царкоўна-рэлійная літаратура таго часу. Некалькі iншы тып мовы ўжываўся ў свецкім пісьменствe. Мова яго помнікаў з’яўлялася літаратурна апрацаваным варыянтам жывой гаворкі ўсходніх славян. Зараджэнне пісьмовай БДЛ звяз з развіццём бел кнігадрукавання, з распаўсюджаннем на Беларусі кніг вучэбнага прызначэння. Першымі тaкімi кніжкамі былі выдадзеныя ў Pacii буквары i азбукоўнікі, якія аказалі вялікі ўплыў на развіццё бел вучэбнай кнігi. На шляху стварэння яе важным этапам з’явіўся “Псалтыр”, выдадзены вучоным i пісьменнікам, доктарам філасофіі i медыцыны з Полацка Францыскам Скарынам (каля 1490 — каля 1551) у Празе ў 1517 г. i ўтрымліваў 150 Давідавых псалмоў – твораў іўдзейскай i хрысціянскай лірыкі, перакладзеных на стараславянскую мову ў IX ст. У старажытным бел пісьменстве глосы ўпершыню выкарыстаў Ф.Скарына, які “на боцех” кніг “Бiблііi”, “Псалтыра”, “Апостала” i “Малой падарожнай кніжыцы” тлумачыў многія царкоўнаславянскія словы, паказваючы, “что которое слово знаменуеть”. Скарынаўскія глосы раскрываюць сэнс розных назваў прадметаў побыту, расліннага i жывёльнага свету, прыродна-геаграфічных i рэлігійна-культавых паняццяў, уласных назваў і інш. паняццяў (параўн.: онагри − лоси, тимпанъ − бубен, холмы − узгорки i г.д.). Глосы падпарадкаваны асноўнай ідэі першадрукара − зрабіць кнiгy даступнай “людем посполитым” . Прадаўжальнікамі культурна-асветніцх традыцый славутага палачаніна былі Сымон Будны, а таксама Л. Крышкоўскі i М. Кавячынскі, намаганнямі якіх у 1562 г. у Нясвіжскай друкарні была выдадзена першая кнігa па-старабеларуску на тэрыторыі Беларусі – «Катэхізіс», кніга пра царкву i грамадства ў пытаннях i адказах. Яна прызначалася не толькі для чытання дарослых, але i для таго, каб дарослыя па ёй «деток своих научали». Паводле азначэння С. Буднага, «катихизис, то ест наука стародавная христианъская от светого письма, для простых людей языка руского, въ пытаниах и отказех събрана». У гэты ж перыяд на Белаpyci з’явіліся папулярны «Псалтырь С. Будны выдаў таксама «Евангелие учительное» (1569), «Часовник, в нем напред и азбука» (1596). Вялікую ролю ў пашырэнні асветы (i адпаведна кніг для дзяцей) на Беларусі адыгрывалі брацкія школы i адчыненыя пры ix друкарні, якія дзейнічалі ў Вільні, Магілёве i інш. Выйшлі ў свет 127 выданняў, сярод якіх былі буквары i яркія палемічна-публіцыстычныя творы. У 1596 г. брацкая друкарня ў Вільні выдала буквар для беларускіх дзяцей Лаўрэнція 3ізанія «Наука ку читаню i разуменю письма словенского». У гэтым буквары былі змешчаны лемантар (азбука), катэхізіс, а таксама «Лексіс» – слоўнік, у якім славянскія словы падаваліся ў перакладзе на жывую беларускую мову. Аўтару належыць i адзін з першых падручнікаў па граматыцы «Грамматика словенска» (1596).
4. Забарона мовы спачатку ўрадам Польшчы, потым – царскай Расіі. Прычыны заняпаду беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай і Расійскай імперыі: У 2-й палове ХVІ ст. пасля аб’яднання Літвы з Польшчай на аснове Люблінскай уніі (1 569 г.) беларускія землі ўвайшлі ў склад Рэчы Паспалітай. Пры падтрымцы каталіцкага Рыма Рэч Паспа-літая пачынае праводзіць палітыку апалячвання і акаталічвання беларусаў. Спачатку афіцыйна выкарыстоўваліся і польская, і беларуская мовы, але з цягам часу паступова ў якасці дзяржаўнай уводзіцца польская мова. У 1696 г. Варшаўскі сейм прыняў паста-нову аб забароне беларускай мовы ў дзяржаўных і судовых установах. У канцы ХУІІ ст. беларуская літаратурна-пісьмовая мова прыходзіць у поўны заняпад. Па сутнасці, працягвае развівацца толькі народная гутарковая мова (дыялекты), якая сустракаецца ў шматлікіх помніках фальклору (казкі, паданні, прыказкі, прымаўкі, вершаваныя творы, жарты і г. д.), а таксама ў якасці ўставак у польскамоўныя драматычныя творы для характарыстыкі беларускіх персанажаў. Менавіта з гэтага часу ў галовы тутэйшага насельніцтва ўбівалася негатыўнае, зневажальнае стаўленне да ўсяго беларускага, у першую чаргу да беларускай мовы, якую сталі называць «мовай хамскай, мужыцкай, паганскай». Польская мова лічылася мовай вышэйшага гатунку, панскай, 14 шляхетнай. На вялікі жаль, многія прадстаўнікі беларускай шляхты за пэўныя прывілеі выракаліся не толькі роднай мовы, але і свайго беларускага пахо- джання, больш таго — сваѐй веры. У канцы ХУІІІ ст. у выніку трох падзелаў Рэчы Паспалітай (1795 г.) беларускія землі ўвайшлі ў склад Расійскай імперыі. У 1840 г. царскі ўрад (Мікалай І) забараняе ўжываць назву «Беларусь» (існавала назва «Северо- Западный край»). Афіцыйная перапіска і мастацкая літаратура на беларускай мове былі забаронены. У літаратурнай беларускай мове гэтага часу амаль не было грамадска-палітычнай і навуковай тэрміналогіі, не было строгай сістэмы граматычных, лексічных і арфаэпічных нормаў (гэтым тлумачыцца адсутнасць у беларускай літаратуры такога напрамку, як класіцызм, дзе творы павінны пісацца на добра апрацаванай мове, высокім стылем). Сваѐй роднай мовай беларускі народ карыстаўся толькі ў бытавой сферы. Польскія і рускія вучоныя не прызнавалі беларускую мову самастойнай, разглядалі яе як польскі або рускі дыялект; вялі спрэчкі наконт таго, кім з’яўляюцца тутэйшыя жыхары: рускімі ці палякамі. У 1867 г. царскі ўрад забараніў друкаванне кніг на беларус-кай мове. Гэта забарона праіснавала да рэвалюцыі 1905 года. За ўсѐ ХІХ ст., па падліках даследчыкаў, выйшла не больш за 75 кніг. Пасля паўстання 1863 г. на працягу 30 гадоў на Беларусі не было надрукавана ніводнай кнігі на беларускай мове. А тыя, што вы-ходзілі ў свет, друкаваліся за межамі Расійскай імперыі. Сярод не- шматлікіх твораў, якія з’явіліся ў ХІХ ст., найбольш значнымі лічацца ананімныя паэмы «Тарас на Парнасе» і «Энеіда навыварат». 2.4 Утварэнне новай беларускай літаратурнай мовы. Працэс беларусізацыі ў 20-я гады ХХ ст. Як ні дзіўна, але менавіта ў час поўнага нацыянальнага заня-паду ў асяроддзі навукоўцаў-беларусістаў з’яўляецца ідэя беларускага нацыянальнага Адраджэння. Узнавіць беларускую культуру праз адраджэнне беларускай мовы — такую мэту ставілі перад сабой асветнікі ХІХ ст. (ля вытокаў гэтага прагрэсіўнага працэсу стаялі Я. Чачот, Я. Баршчэўскі, В. Дунін- Марцінкевіч, К. Каліноўскі, У. Сыракомля, Ядвігін Ш., А. Гурыновіч і іншыя прагрэсіўныя пісьменнікі). Нягледзячы на царскую забарону аб друкаванні кніг, у канцы ХІХ ст. за мяжой выходзяць творы Фран-цішка Багушэвіча (зборнікі «Дудка беларуская» і «Смык беларускі»), з’яўляюцца вершы Я. Лучыны. У 1906 г. выдаюцца газеты «Наша Доля», пасля — «Наша Ніва». У «Нашай Ніве» друкавалі свае творы класікі беларускай літаратуры: Я. Купала, Я. Колас, М. Багдановіч, Цѐтка, С. Палуян і інш. Іх творчасць і стала пачаткам новай беларускай літаратурнай мовы. Нагадаем, што фарміравалася яна не на кніжных традыцыях, як многія іншыя літаратурныя мовы, а цалкам «вырастала» з народных гаворак, затым апрацоўвалася, удасканальвалася майстрамі беларускага слова. (Аднак працэс развіцця сучаснай літаратурнай мовы расцягнуўся больш чым на стагоддзе. Па сутнасці, яшчэ ў пачатку ХХ ст. беларуская мова была неўнармаванай, развівалася ў асноўным у жанры мастацкай літаратуры.)15 У 1918 г. была ўтворана Беларуская Народная Рэспубліка (БНР) і беларуская мова ўпершыню пасля часоў ВКЛ набыла статус дзяржаўнай, г.зн. на ѐй працавалі ўрад і іншыя грамадскія ўстановы. Распачаўся працэс беларусізацыі. Да беларускага пісьмовага слова далучыліся мільѐны людзей. Толькі за перыяд з 1920 па 1926 гг. пачалі сваю творчую дзейнасць каля 500 маладых літаратараў, сярод іх А. Александровіч, А. Бабарэка, Я. Пушча, М. Чарот, А. Дудар. К. Чорны, З. Бядуля, К. Крапіва і інш. Упершыню былі створаны на беларускай мове пад-ручнікі для школ па ўсіх прадметах, слоўнікі (у прыватнасці, слоўнікі вайсковай тэрміналогіі, прававой, батанічнай; дыялектныя слоўнікі, перакладныя і інш.). У канцы 1920-х гадоў амаль уся літаратура (каля 90 %), якая выпускалася ў рэспубліцы, была беларускамоўнай (!), звыш 80 % школ мелі беларускую мову навучання. Беларуская мова стала мовай справаводства, навукі. У 1918 г. Браніслаў Тарашкевіч падрыхтаваў «Беларускую граматыку для школ», якая дала пачатак станаўленню новай беларускай арфа-графіі. У «Граматыцы» ўпершыню былі прыведзены ў сістэму пра-вілы напісання спрадвечна беларускіх слоў і асобна вызначаны нормы напісання слоў іншамоўнага паходжання. «Граматыка» Тарашкевіча на працягу 20-х гадоў ХХ ст. заставалася адзіным стабілным вучэбным дапаможнікам, на аснове якога ствараліся падручнікі і даследаванні па беларускай мове. (Дарэчы, беларуская дыяспара і сѐння карыстаецца дадзенай арфаграфіяй, якая атрымала неафіцыйную назву «тарашкевіца»
|
infopedia.su
Падарожжа па краіне «Вусная народная творчасць».
Аддзел адукацыі , спорту и турызму Віцебскага райвыканкама
ДУА “ Суражскі дзіцячы сад — сярэдняя школа
імя Героя Савецкага Саюза М.П. Шмырова ”
Падарожжа па краіне “ Вусная народная творчасць”
Настаўнік беларускай мовы і літаратуры
Машканава Святлана Аляксандраўна
Тэма: Падарожжа па краіне “Вусная народная творчасць”
Мэты: садзейнічаць абагульненню і сістэматызацыі ведаў вучняў па тэме “Вусная народная творчасць”;
спрыяць развіццю маўлення вучняў, папаўняць іх слоўнікавы запас;
спрыяць выхаванню павагі да народнай спадчыны, пачуцця нацыянальнай
годнасці і гонару за свой народ
Форма: урок – падарожжа
Абсталяванне: падручнік, карткі з заданнямі, прэзентацыя
Тып урока: абагульненне і сістэматызацыя ведаў
Эпіграф: Ад прадзедаў спакон вякоў Успомнім, што такое …( казка,
Мне засталася спадчына, прыказка, павер’і, прыкметы,
Паміж сваіх і чужакоў легенды)
Яна мне ласкай матчынай…
Я. Купала “Спадчына”
Этапы ўрока:
І. Арганізацыйна-матывацыйны момант
Уступнае слова настаўніка:
На дошцы запісаны словы Янкі Купалы з верша “Спадчына”.
З маленства і назаўжды ўваходзіць у наша жыццё народная паэзія. Спачатку нас прываблівае мілагучная калыханка, пасля мы захапляемся цікавымі дзівоснымі казкамі, здзіўляемся мудрасці і паэтычнаму хараству прыказак, прымавак і загадак. З легендаў паўстае перад намі мінулае нашага народа, роднай Беларусі. Вусная народная творчасць, як невычэрпная крыніца, сілкуе нашу мову і літаратуру, наша жыццё.
Цудоўнаму народнаму мастацтву і майстэрству мы і прысвячаем сённяшні ўрок.
ІІ.Этап актуалізацыі раней вывучанага
Падарожжа па станцыях:
Станцыя пытанняў
Адкажыце на пытанні:
1)Якую іншую назву мае вусная народная творчасць? (фальклор)
2)Якія творы можна аднесці да фальклорных? (міфы, легенды, паданні, казкі, песні, загадкі, прыказкі, прымаўкі, прыкметы і павер’і).
3)Хто быў аўтарам гэтых твораў? (народ)
4)Што такое казка? (Казка – вуснае мастацкае апавяданне з элементамі выдумкі і фантазіі)
5)Што такое прыказка? (Прыказка – гэта трапнае народнае выслоўе з павучальным зместам)
6)Што такое павер’і? (Павер’і – народныя выслоўі, у якіх людзі асвятлялі невядомы факт, грунтуючыся не на жыццёвым вопыце, а на выдумцы, фантазіі чалавека, часам нават на містыцы.)
7)Што такое прыкметы? (Прыкметы – гэта трапныя народныя выслоўі, у якіх выказваецца пэўны вынік, пацверджаны шматвяковым народным вопытам)
8)Што такое легенды? ( Легенды – фальклорныя фантастычныя апавяданні, заснаваныя на паэтызацыі гістарычных падзей і ўслаўленні народных герояў)
Станцыя казак
Пазнайце казку па эпізодзе:
“ Нічога не ўзяў Іван з сабой: ні грошай, ні хлеба. Толькі ўзяў трэцяе пяро, кій у рукі і ножык-сцізорык, той, якім лучынкі стругаў. І пайшоў пехатою залатога птаха шукаць” . ( “Залаты птах”)
“ – Ну , што: адгадалі мае загадкі? – пытаецца пан.
Багаты выйшаў наперад:
Ды тут і адгадваць няма чаго: нікога і нічога на свеце няма сыцей за майго рабога парсучка, саладзей за ліпавы мёд ад маіх пчол і шпарчэй за майго гнедага жарабца”. (“Разумная дачка”)
Аднавіце кампазіцыю казкі “ Залаты птах”, паставіўшы правільна нумары частак ( групавая форма работы)
А Аж бачыць – ляціць да яблыні вялікі залаты птах. 1
Б Прынёс Іван дзве жардзіны сукаватыя, апусціў у яму. 2
В Цешыцца бацька з яблыкаў, і сыны цешацца. 3
Г Бачыць Іван – стаіць на беразе мора залаты палац. 4
Д Адзін хлопец у мяне за памочніка быў, дык ён і наварыў такіх смачных страў. 5
Е Пабегла ваўчыха на высокую гару, дастала пляшачку жывой вады. 6
Адказы:
1 В
2 А
3 Б
4 Г
5 Е
6 Д
3. Станцыя загадак
У народзе кажуць: загадка – розуму зарадка. Мы сёння з вамі паспрабуем выявіць, хто больш назіральны, кемлівы, хто ўмее лепш разважаць, думаць.
А. 1.Адзін гаворыць, абодва глядзяць ды абодва слухаюць.( язык, вочы, вушы)
2. Не рыба, а плыве, не конь, а ходзіць, не піла, а рэжа. (бабёр)
3. Вышэй за ўсіх стаіць, навокал глядзіць, люльку курыць.( комін)
4. Брат з братам цераз дарогу жывуць, адзін другога не бачаць. (вочы)
5.Пяцёра братоў,гадамі роўныя, а ростам розныя.( пальцы)
Б. Прымяркуйце адгадкі да загадак. Правядзіце адпаведныя лініі.
Без ног бяжыць, без вачэй глядзіць. А Дождж
Зялёная, а не луг, белая, а не снег. Б Вада
Ішоў даўгавяз – у сыру зямлю ўвяз. В Бяроза
Не хворая, а ўсё стогне. Г Ноч
Прыйшла чорная карова, усіх людзей пабарола. Д Свіння
Адказы:
1 Б
2 В
3 А
4 Д
5 Г
Станцыя фізкультхвілінкі
Вось мая правая рука.( выцягваюць правую руку наперад)
Вось мая левая рука.( выцягваюць левую руку наперад)
Пасярэдзіне галава – ( круцяць галавой)
Прыгожая, разумная.( гладзяць па галаве)
Не падвядзі мяне.
Злева – сябар, справа – сябар.( паварочваюцца налева, потым – направа)
Давай з табою сябраваць. ( паціскаюць адзін аднаму рукі)
І будзем разам прысядаць. ( прысядаюць)
Мы з табою адпачылі. ( пацягваюцца)
І да працы прыступілі. ( сядаюць на месца)
Станцыя прыказак
Завяршыце прыказкі, падабраўшы адпаведную канцоўку з падказак.
Прыказкі | Падказкі | |
1. | Адзін з сошкай… | А…дзесяць пацее. |
2. | Адзін сыцее… | Б…а за грошы шчасця не купіш. |
3. | Хто людзям не верыць… | В… той і свайго не мае. |
4. | Хто ў бядзе не быў… | Г…а жыць вучыць. |
5. | Без шчасця не будзе багацця… | Д…той сабе веры не дасць. |
6. | Сёння зробіш… | Е…а справу сёння зрабі. |
7. | Сон на заўтра адлажы… | Ё…той сапраўдных прыяцелей не мае. |
8. | Хто не шануе чужога… | Ж…заўтра як знойдзеш. |
9. | Старасць слабая на ногі… | З…а сямёра з ложкай. |
– З
– А
– Д
– Ё
– Б
– Ж
– Е
– В
– Г
Станцыя прыкмет і павер’яў
Раскажыце, што будзе згодна з гэтымі прыкметамі адпаведна народным назіранням.
Сонца ў хмарку садзіцца — … ( будзе дождж.)
Зорная купальская ноч –… (на добры ўраджай грыбоў.)
Бяроза дае многа соку – … (да мокрага лета.)
Увечары трашчаць конікі – …(на добрае надвор’е.)
Сей смела, калі ў садзе … (бела.)
Ноч без расы – … (дзень з дажджом.)
7. Станцыя крыжаванкі
Плаваць не ўмее, а нырае ў калодзеж. (вядро)
Вісіць на дрэве ліловая цукерка. (сліва)
Без яго лодка – як птушка без крыла. (вясло)
Вясной зелянее, восенню жаўцее. (дрэва)
ІІІ. Кантрольна – рэфлексійны этап
Мы з вамі праехалі ўсе станцыі, выканалі ўсе заданні, гаварылі пра нашу спадчыну. Аўтарам яе з’яўляецца беларускі народ. Спадчына нам засталася, каб мы яе ведалі і бераглі.
Ці спадабаўся вам урок?
Ці хочацца вам яшчэ калі-небудзь пабываць на падобным уроку?
Адлюструйце свой настрой .
IV. Дамашняе заданне (на выбар)
Намаляваць любімага героя казкі. ( 5- 6 балаў)
Падабраць і запісаць у сшыткі некалькі прыказак, у якіх высмей- ваецца гультайства і лянота. (7 – 8 балаў)
Знайсці матэрыял пра ўтварэнне назвы “ Сураж”. ( 9 – 10 балаў)
Картка №1
1 Аж бачыць – ляціць да яблыні вялікі залаты птах.
2 Прынёс Іван дзве жардзіны сукаватыя, апусціў у яму.
3 Цешыцца бацька з яблыкаў, і сыны цешацца.
4 Бачыць Іван – стаіць на беразе мора залаты палац.
5 Адзін хлопец у мяне за памочніка быў, дык ён і наварыў такіх смачных страў.
6 Пабегла ваўчыха на высокую гару, дастала пляшачку жывой вады.
Картка №2
Без ног бяжыць, без вачэй глядзіць. А Дождж
Зялёная, а не луг, белая, а не снег. Б Вада
Ішоў даўгавяз – у сыру зямлю ўвяз. В Бяроза
Не хворая, а ўсё стогне. Г Ноч
5. Прыйшла чорная карова, усіх людзей пабарола. Д Свіння
Картка №3
Прыказкі | Падказкі | |
1. | Адзін з сошкай… | А…дзесяць пацее. |
2. | Адзін сыцее… | Б…а за грошы шчасця не купіш. |
3. | Хто людзям не верыць… | В… той і свайго не мае. |
4. | Хто ў бядзе не быў… | Г…а жыць вучыць. |
5. | Без шчасця не будзе багацця… | Д…той сабе веры не дасць. |
6. | Сёння зробіш… | Е…а справу сёння зрабі. |
7. | Сон на заўтра адлажы… | Ё…той сапраўдных прыяцелей не мае. |
8. | Хто не шануе чужога… | Ж…заўтра як знойдзеш. |
9. | Старасць слабая на ногі… | З…а сямёра з ложкай. |
Картка №4
Сонца ў хмарку садзіцца — …
Зорная купальская ноч –…
Бяроза дае многа соку – …
Увечары трашчаць конікі – …
Сей смела, калі ў садзе …
Ноч без расы – …
Картка №5
Плаваць не ўмее, а нырае ў калодзеж.
Вісіць на дрэве ліловая цукерка.
Без яго лодка – як птушка без крыла.
Вясной зелянее, восенню жаўцее.
Аналіз урока беларускай мовы ў 5 класе
па тэме “ Вусная народная творчасць”
Настаўнік Машканава С.А.
Урок з’яўляецца апошнім у раздзеле падручніка “За смугою стагоддзяў” па тэме “ Вусная народная творчасць”. Пастаўленыя мэты адпавядалі тэме, праграме. Навучанне ажыццяўлялася ў дыялогу, выкарыстоўвалася форма ўрока – падарожжа. Актыўнасць і самастойнасць мыслення вучняў дасягалася з дапамогай сістэмы пытанняў, практычнай дзейнасці. Вучэбны матэрыял быў даступным – адпавядаў псіхолага – педагагічным і ўзроставым асаблівасцям навучэнцаў. На этапе актуалізацыі тэарэтычных ведаў выкарыстоўваўся рэпрадуктыўны метад, што дазволіла праверыць веданне тэрмінаў (казка, легенда, прыказка, прыкметы, павер’і). На этапе замацавання быў выкарыстаны практычны метад , што скіроўвала матэрыял на сувязь з жыццём, разуменню значнасці сувязі тэорыі з практыкай.
Мультымедыйная суправаджэнне ўрока дазволіла зрабіць яго эмацыйным і не стамляльным для вучняў, што значна павысіла пазнавальную цікавасць і спрыяла развіццю мыслення і памяці.
На этапе актуалізацыі ведаў вучняў выкарыстоўвалася групавая форма навучання.
Спецыфіка класа ўлічвалася праз працу ў групе. У групах ствараліся ўмовы для такой арганізацыі ўзаемадзеяння, якія дазвалялі выхоўваць пачуццё адказнасці за прынятае рашэнне.
З мэтай абагульнення тэмы ўрока былі арганізаваны розныя віды самастойнай работы навучэнцаў: узнаўляльныя, творчыя.
Вынік працы адпавядаў пастаўленай мэце ўрока. Вынікі ўрока былі падведзены навучэнцамі, добразычлівай прынцыповай ацэнкі дзейнасці адзін аднаго.Выкарыстоўваліся выхаваўчыя магчымасці славеснай ацэнкі і бальнай адзнакі . Ствараліся ўмовы для самастойнай дзейнасці вучняў па замацаванні атрыманых ведаў, развіцця творчасці.
Пры вызначэнні аб’ёму і зместу дамашняга задання арганізавана дзейнасць навучэнцаў па самастойным вызначэнні працы, якую кожнаму трэба выканаць індывідуальна.
Рэфлексія стварала спрыяльны эмацыйны клімат , што выявілася ў атмасферы ўзаемнай павагі, садзейнічала развіццю разумовых здольнасцей.
15
multiurok.ru
Выпуск 119. Вусная гісторыя | МОВА НАНОВА
16.02.2018
Выпуск 119. Вусная гісторыя
Замест ці разам? Ці ёсць выпадкі, калі вусная гісторыя важнейшая і цікавейшая за афіцыйную з падручнікаў? Як збіраюцца і фіксуюцца ўспаміны? Што рабіць з суб’ектыўным фактарам, прысутным у расповедах людзей? Ці паўстаюць перад даследчыкам вуснай гісторыі этычныя пытанні?
Пра ўсё гэта вядоўцам перадачы Алесі Літвіноўскай і Глебу Лабадзенку распавядзе кандыдатка гістарычных навук, адна са стваральніц «Беларускага архіва вуснай гісторыі» Вольга Іванова.
Вусная гісторыя – рус. устная история
Асабісты = персанальны
Уласны – рус. собственный
Даследчык – рус. исследователь
Рэспандэнт – чалавек, які бярэ ўдзел у апытанні ці анкетаванні
Пытанне – рус. вопрос
Памятаць – рус. помнить
Успаміны – рус. воспоминания
Мінулае – рус. прошлое
Грамадскі – рус. общественный
Суполка – рус. сообщество
Даведнік – рус. справочник
Стварыць – рус. создать
Распрацаваць – рус. разработать
Падрыхтоўка – рус. подготовка
Захоўванне – рус. сохранение
Апрацоўка – рус. обработка
Шлях – рус. путь
Абмежаванне – рус. ограничение
Уладальнік – рус. собственник
Выпадак – рус. случай
Дамова = дагавор
Выкарыстанне – рус. использование
Змест – рус. содержание
Адчуваць адказнасць – рус. чувствовать ответственность
Пошук – рус. поиск
Спампаваць – рус. скачать
Суправаджальны – рус. сопроводительный
Жыхар – рус. житель
Плён – рус. результат
Занатаваць = запісаць
Крыніца – рус. источник
Улічваць – рус. учитывать
Уражанні – рус. впечатления
Тлумачыць – рус. объяснять
Дапамога – рус. помощь
Нагода – рус. повод
Падзея – рус. событие
Уяўленне – рус. представление
Разуменне – рус. понимание
www.movananova.by